 Figuur 1: Links en rechts van de zon zien jullie de parhelium. Boven de zon is de circumzenitale boog. Genomen op 27 december 2018 in Halle. Op 26 en 27 december verschenen de optische haloverschijnselen boven het Pajottenland en de Zennevallei. Twee heldere, regenboogkleurige lichtvlekken links en rechts van de zon. Maar ook een omgekeerde, kleurrijke boog boven de zon. Wat zijn deze? Hoe ontstaan ze? Het eerste verschijnsel noemen we de parhelium of bijzonnen. De parhelium kunnen worden waargenomen wanneer de zon door ijskristallen schijnt (breking, reflectie en buiging), meestal in de vorm van cirrus- of cirrostratuswolken. Bijzonnen zijn frequent bij een lage zonnestand en lage temperaturen. Het ontstaan van de parhelium komt door het zonlicht die door zeshoekige plaatvormige ijskristallen wordt gebroken en gereflecteerd in de atmosfeer, waardoor het wordt gescheiden in de kleuren van het spectrum (regenboogkleur). Wegens de horizontale oriëntatie van de kristallen worden de lichtstralen het sterkst naar links en rechts verspreid. Vandaar zien wij 2 lichtvlekken aan beide kanten van de zon. Soms wordt er zoveel zonlicht op éénzelfde plaats gebroken, zodat deze bijzonnen soms erg fel kunnen worden.  Figuur 2: Breking, reflectie en buiging van een lichtstraal aan een ijskristal (Urania, 2018). Als de parhelium voldoende fel zijn dan kunnen we misschien de kleurrijke, omgekeerde boog boven de zon waarnemen. Dat is de circumzenitale boog. Het bevat hetzelfde type ijskristalletjes als deze van parhelium. De zon moet wel lager dan 32° zijn.  Figuur 3: De meest voorkomende halo's veroorzaakt door ijskristallen. De zwakker getekende halo's zijn minder frequent (Urania, 2018).
0 Comments
Pepingen is alweer de koudste gemeente van het Pajottenland en de Zennevallei. De temperatuur zakte tot -5,3°C. De andere gemeenten haalden ook vorsttemperatuur. In Halle daalde de temperatuur niet verder dan -2,4°C.
Overzicht van minimumtemperatuur voor 26 december 2018: -Gooik: -3,6°C -Halle: -2,4°C -Liedekerke: -3,8°C -Pepingen: -5,3°C -Roosdaal: -3,5°C -Tollembeek (Galmaarden): -3,9°C De temperatuur verschilde van plek tot plek. Het kan verklaren door de hitte-eilandeffect. In omgeving met veel gebouwen zorgt voor de hogere temperatuur dan landelijke omgeving. In stedelijke gebieden wordt er meer zonlicht geabsorbeerd dan in omliggende gebieden door de aanwezige donkere materialen zoals beton en asfalt. De afkoeling door straling is lager in de stad dan in het landelijk gebied. Er is ook vermindering in warmteverlies van de gebouwen door weinig wind. In stedelijke omgeving is er 10 tot 20% minder verdamping omdat ze grotendeels uit verhard oppervlak bestaan. De warmte komt vrij door menselijke activiteiten zoals de auto's, de verwarming, ... Op een nacht van 11 en 12 december zakte de temperatuur onder 0°C. Tijdens vanochtend moesten vele mensen hun autoruiten krabben omdat de laagje ijskristallen op hun ruiten lagen. Maar deze afzettingen van ijskristallen bevatten een mooie vorm. Die vorm kunnen we met de bloemen vergeleken worden. Deze worden de ijsbloemen genoemd. Maar hoe ontstaan de ijsbloemen? Voor deze ijsbloemen moet er negatieve temperatuur en hoge luchtvochtigheid (> 90%) aanwezig zijn. Tijdens de heldere nacht koelt een auto (buitenkant) vooral de ruit meestal sneller af dan de omgeving. De afkoeling kan dan zo rap gaan dat de temperatuur van de buitenkant van de auto lager uitkomt dan de luchttemperatuur. De autoruiten hebben een lage warmte-isolerende werking. Op het glas bevinden de groeikernen zich dankzij stofdeeltjes of krasjes. De warme lucht (binnen auto) die in contact komt met de ruit en gaat afkoelen. Hierdoor stijgt de relatieve luchtvochtigheid, want koudere lucht kan minder waterdamp bevatten dan warmere lucht. Wanneer de relatieve luchtvochtigheid 100% bereikt, wordt de lucht verzadigd. Bij verdere afkoeling kan de waterdamp niet meer opgenomen worden en gaat uiteindelijk rijpen (overgang van waterdamp naar ijs). De ijskristallen worden tegen de ruit gevormd. Deze ijskristallen vormen op hun beurt weer secundaire groeikernen waardoor de ijsbloemen zich in vertakte structuren kunnen uitbreiden. |
AuteurJoris Dewolf Archieven
Februari 2025
Categorieën |
RSS-feed
Copyright ©2025 Weerstation Pajottenland, All Rights Reserved
