Tornado Joplin

Op 22 mei 2011 werd de stad Joplin (± 50 000 inwoners) zwaar getroffen door een tornado met een kracht van EF-5 (>322 km/h). Sinds 1948 was dit in de VS de dodelijkste tornado met 158 doden (National Weather Service, 2012). Een andere bron (NIST, 2013) spreekt van 161 doden. Er waren meer dan 1000 gewonden en 8000 gebouwen waren vernietigd, waaronder het ziekenhuis, de middelbare scholen, het Franklin technologiecenter, … . De lengte van de tornadospoor was 35,6 km lang en 1,6 km breed (NIST, 2013).

Figuur 1: Tornado Alley

Het was niet de eerste keer dat de stad Joplin een tornado over zich heen kreeg. Vroeger waren er al een paar zwakkere tornado’s,  met weinig schade als gevolg (Paul, 2011). In het gebied, binnen een straal van 130 km, waren er 766 tornado’s waaronder 6% tornado’s EF-3 of hoger (NIST, 2013). Dit wordt als normaal beschouwd daar Joplin gelegen is in de “New Tornado Alley”. De droge, koude lucht vanuit de Rocky Mountain (Canada) en de warme, vochtige lucht vanuit de Golf van Mexico ontmoeten elkaar in dit gebied, vandaar de naam “Tornado Alley”. De warme, droge lucht vanuit Mexico en de hoge jetstream (straalstroom) hebben ook bijgedragen bij de ontwikkeling van talrijke (zwaardere) tornado’s in dit gebied. Maar na vele onderzoeken wordt “Tornado Alley” uitgebreid naar het oosten van de VS en het wordt “New Tornado Alley” genoemd (Rice et al., 2012). De rede hiervoor was dat er in het oosten van de USA vele, zware tornado’s waren en deze duurden langer (Bubar, 2013). In de “Old Tornado Alley” worden, door de strenge bouwvoorschriften, de huizen stevig gebouwd. In “New Tornado Alley” zijn er geen strenge bouwvoorschriften. Hierdoor zijn de huizen  minder robuust en zijn er zelfs veel stacaravans. Hierdoor zijn er in deze streken meer doden dan bij de “Old Tornado Alley”. Joplin behoort  bij de ”New Tornado Alley”. 

Het type van deze tornado was de multi-vortex tornado. Dit is het gevaarlijkste type van de tornadofamilie. Veel tornado's bevatten kleinere, snel draaiende wervelingen die bekend staan als subvortices, maar ze zijn niet altijd zo duidelijk zichtbaar als in deze grote tornado. Zij zijn verantwoordelijk voor de zware schade en de hoge windsnelheid (meer dan 267 km/h). Subvortices komen gewoonlijk voor in groepen van 2 tot 5. Dit zou de verklaring zijn waarom een huis wordt vernietigd, terwijl de andere huizen ongedeerd blijven. Een ander gevaarlijke onderdeel van de tornado is de rain-wrapped. Het is een soort regengordijn. Het regengordijn wordt veroorzaakt door de hevig regen. De tornado ‘verstopt’ zich achter het regengordijn. Hierdoor kunnen de mensen de tornado moeilijk zien en gaan ze niet tijdig schuilen. 

Figuur 2: Multi-vortex tornado

Figuur 3: Rain-wrapped tornado

De tornado raasde door een gebied met een hoge bevolkingsdichtheid en vele gebouwen. De meeste doden (135 of 83,8%) zijn het gevolg van het falen van de gebouwen. Vrijwel alle gebouwen waarin mensen stierven, werden getroffen door windsnelheden die gelijk waren aan een EF-3 tornado of hoger op de Enhanced Fujita schaal (NIST, 2013).
​

Referentielijst
-Kuligowski D., E., Lombardo T., F., Phan T., L., Levitan L., M. en Jorgensen P., D.  (2014),  Technical investigation of the May 22, 2011, Tornado in Joplin, Missouri. National Institute of Standards and Technology, Gaitherburgs, p. 1-430.
 
-National Weather Service (2012),  Joplin tornado survey. http://www.crh.noaa.gov/sgf/?n=event_2011may22_survey geraadpleegd op 12/12/2017.
 
-NIST (2013), NIST Investigation of Joplin, Mo., Tornado Details Proposed Measures for Saving Lives and Property, http://www.nist.gov/el/disasterstudies/joplin-112113.cfm, geraadpleegd op 5/03/2015.
 
-Paul, B. K. en Stimers, M. (2011). Tornado Warnings and Tornado Fatalities: The Case of May 22, 2011 Tornado in Joplin, Missouri, p. 1-33.
 
-Bubar, J. (2013), Tornado Country. http://www.scholastic.com/browse/article.jsp?id=3758124, geraadpleegd op 12/12/2017.
 
-Rice, D., Mosemak, J. en Sinder, J. (2012), 'Tornado Alley' grows wider, report says. http://usatoday30.usatoday.com/weather/storms/tornadoes/story/2012-04-09/tornado-alley/54157872/1, geraadpleegd op 12/12/2017.